با ایجاد فضای باز سیاسی پس از شهریور ۱۳۲۰، نگاه افکار عمومی و نیز اندیشه‌گران سیاسی و اجتماعی به سوی موضوعاتی که پیش از آن مجال بازگویی آنها وجود نداشت، معطوف شد. صنعت نفت و جایگاه و اختیارات ایران در این صنعت را می‌توان از مهم‌ترین مباحث مورد توجه در این دوران برشمرد؛ مبحثی که با نهضت ملی ایران همراه شد و نام دکتر محمد مصدق را بر پیشانی داشت.
پس از کشمکش‌های بسیار میان رزم‌آرا نخست‌وزیر وقت و رقبای او در ارتش و دربار، با تلاش‌های رجال سیاسی و دینی مردم و اقلیت، جبهه ملی با زعامت دکتر مصدق در سال 1328 خورشیدی به شانزدهمین مجلس شورای ملی راه یافت. یک سال بعد، اقلیت مجلس به شدیدترین شکل به رویارویی با رزم‌آرا پرداخت، زیرا او در پی مصالحه با انگلیسی‌ها در مورد نفت ایران بود و می‌پنداشت که ایرانیان توان فنی در اختیار گرفتن صنعت نفت را ندارند.
از نظر رزم آرا، بهتر بود که ایران به افزایش 50 درصدی سهم خود از سود حاصل از فروش نفت رضایت دهد. این دیدگاه او موجب شد تا در افکار عمومی به عنوان خائن به منافع ملی کشور معرفی شود؛ موج شدیدی علیه او شکل گرفت و اگرچه لایحه قرارداد الحاقی نفت را از مجلس پس گرفت، اما مخالفت‌ها با او ادامه یافت و در نهایت روز 16 اسفند 1329 در مسجد شاه تهران به ضرب گلوله کشته شد.
پس از ترور رزم‌آرا، روز ۱۷ اسفند ۱۳۲۹، کمیسیون مخصوص نفت مجلس شورای ملی وقت، پیشنهاد ملی کردن صنعت نفت را تصویب کرد. به بیان دقیق‌تر، قانون ملی شدن صنعت نفت در واقع پیشنهادی بود که با امضای همه اعضای کمیسیون مخصوص نفت و «به نام سعادت ملت ایران» در روز 17 اسفند 1329 به مجلس ارائه شد و در ۲۴ اسفند ۱۳۲۹ به تصویب مجلس شورای ملی رسید. سپس، مجلس سنا نیز در 29 اسفند 1329 این پیشنهاد را تصویب کرد و پس از توشیح محمدرضاشاه به قانون بدل شد. به این ترتیب، روز ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ در تاریخ ملت ایران به عنوان روز «ملی‌شدن صنعت نفت ایران» ثبت شد.
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص، قومیت ها، عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور و آموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد.
لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.